تعریف بورسیت شانه - Shoulder Bursitis :
بورسیت شانه به التهاب یکی از بورس‌های اطراف مفصل شانه گفته می‌شود. بورس‌ها کیسه‌های کوچک حاوی مایع سینوویال هستند که به‌منظور کاهش اصطکاک بین ساختارهای عضلانی، تاندونی و استخوانی قرار گرفته‌اند. شایع‌ترین نوع آن، بورسیت ساب‌آکرومیال است که بین تاندون سوپرااسپیناتوس و آکرومیون قرار دارد.
علت‌ها:
- حرکات تکراری بالای سر (Overhead activity)
- آسیب‌های تروماتیک مانند افتادن روی شانه
- فشار مکرر در محل بورس (مثلاً خوابیدن روی یک سمت)
- التهاب ثانویه به تاندینوپاتی روتاتور کاف یا ایمپینجمنت
- بیماری‌های سیستمیک مانند آرتریت روماتوئید یا نقرس
علائم بالینی:
- درد در ناحیه قدامی یا جانبی شانه به‌ویژه هنگام بالا بردن دست
- درد شبانه به‌خصوص هنگام خوابیدن روی شانه درگیر
- محدودیت دامنه حرکتی فعال به‌ویژه در ابداکشن و فلکشن
- حساسیت به لمس در ناحیه زیر آکرومیون
- گاهی تورم خفیف یا گرما در محل
تشخیص بالینی:
- شرح حال دقیق بیمار شامل فعالیت‌های تشدیدکننده درد
- معاینه فیزیکی شامل تست Neer و Hawkins-Kennedy (مثبت بودن این تست‌ها می‌تواند بورسیت یا ایمپینجمنت را نشان دهد)
- حساسیت موضعی به لمس در محل بورس ساب‌آکرومیال
- عدم وجود ضعف شدید عضلات (در افتراق با پارگی روتاتور کاف)
- تصویربرداری سونوگرافی یا MRI برای مشاهده التهاب یا ادم بورس
تشخیص افتراقی:
- تاندینوپاتی روتاتور کاف (به‌ویژه سوپرااسپیناتوس)
- ایمپینجمنت سندروم
- پارگی کامل یا جزئی تاندون
- آرتروز گلنوهومرال یا آکرومیوکلاویکولار
- سندروم شانه منجمد (adhesive capsulitis) — در آن کاهش حرکات غیرفعال نیز مشاهده می‌شود
درمان فیزیوتراپی:
1. فاز حاد:
- استراحت نسبی و اجتناب از حرکات دردناک بالا سر
- استفاده از یخ یا اولتراسوند جهت کاهش التهاب
- مدالیته‌هایی مانند TENS برای کنترل درد
2. فاز تحت‌حاد:
- تمرینات دامنه حرکتی ملایم (پاندولی، فلکشن در سطح بدون درد)
- تمرینات کششی عضلات اطراف شانه و کتف
- تقویت عضلات روتاتور کاف و تثبیت‌کننده‌های اسکاپولا
3. فاز بازگشت به عملکرد:
- تمرینات مقاومتی پیشرونده
- اصلاح الگوی حرکتی در فعالیت‌های روزمره
- تمرینات حس عمقی و کنترل عصبی-عضلانی
پیش‌آگهی:
در اکثر موارد با درمان غیرتهاجمی از جمله فیزیوتراپی مناسب، بهبودی کامل حاصل می‌شود. در موارد مزمن یا مقاوم به درمان ممکن است تزریق کورتیکواستروئید یا تخلیه بورس تحت هدایت سونوگرافی مورد نیاز باشد.